2014 Workum - Overdracht Vuurtoren

Op maandag 6 oktober 2014 heeft de overdracht plaatsgevonden van It Toarntsje, de vuurtoren van Workum (Hylperdyk 4). Voor het symbolische bedrag van 1 euro is dit kleine maar bijzondere rijksmonument van de Gemeente Súdwest-Fryslân als 23ste monument in eigendom overgegaan naar onze Stichting. De akte is gepasseerd ten overstaan van notaris Th. J. Houtsma te Workum. Van de zijde van de gemeente was aanwezig de heer Bram de Vries; van de zijde van onze Stichting waren dat de heren H. Boekhoven (voorzitter; rechts op de foto) en R. Boersma (secretaris; links op de foto.)

Onderstaand artikel is naar aanleiding van de overdracht verschenen in het Bolswards Nieuwsblad van 8 oktober j.l. De bijbehorende foto is van de hand van fotograaf Gorter.

In dit artikel wordt de toren aangeduid als Tointsje Leech, een naam die verband houdt met de Stichting It Tointsje Leech die als doelstelling heeft het instandhouden van het natuurgebied 'Warkumer Nijlân' samen met de voormalige vuurtoren. Deze staat bekend als It Toarntsje (het torentje), al zijn er ook nog regionale aanduidingen zoals Töntsje - Tontsje en (in Hindeloopen)
It Tontjen.  

ARTIKEL BOLSWARDS NIEUWSBLAD D.D. 8 oktober 2014

WORKUM – De gemeente Sudwest-Fryslân draagt de vuurtoren van Workum Tointsje Leech voor een symbolisch bedrag van 1 euro over aan de St. tot behoud van Monumenten in de gemeente Sudwest-Fryslân.

Dit Rijksmonument moet dringend gerestaureerd te worden. De oorspronkelijke vuurtoren werd in 1643 gebouwd toen ook de dijk tussen Workum en Hindeloopen werd aangelegd. Hij bestond toen uit vier eiken steunen, een vierkante eiken voet en een ijzeren plaat waarop de vuurkorf stond. De houten stellage werd door een stenen toren vervangen die drie verdiepingen had en in 1792 werd er een huis bijgebouwd.

Rond 1880 werd het open vuur vervangen door een olielantaarn. Toen 40 jaar daarna de kustverlichting werd genationaliseerd, bleef Workum zijn eigen toren onderhouden. De toren zorgde voor inkomsten, want langs komende schepen moesten vuur- en bakengeld betalen.
Met dat geld werd de zeesluis onderhouden.

In 1932 werd de olielantaarn gedoofd na de afsluiting van de Zuiderzee. Er werd een lichten lijn van twee bakens van gaslampen geplaatst. Dit waren weer stellages met vier steunen, net als
de eerste vuurbakens, maar deze werden van ijzer gemaakt. Tot 1983 werd gebruik gemaakt van deze gaslampen. In 1984 werden de gaslampen overgenomen door de provincie.

De huidige elektrische lampen werken op Zonnecellen. Sinds 2004 wordt door de huidige vuurtoren wachter tijdens de strontrace het vuur op de vuurtoren ontstoken. De woning wordt al decennia verhuurd aan Reid de Jong die hier met zijn vrouw Cornelie woont. De restauratie is dringend gewenst en noodzakelijk, echter voldoende financiële middelen ontbreken evenwel en dus moet er bij derden worden aangeklopt.

Aangezien de gemeente niet in aanmerking kan komen voor provinciale restauratie subsidies
voor Rijksmonumenten en de Monumentenstichting wel, is in overleg met partners voor deze constructie gekozen. Inmiddels is die aanvraag al bij de provincie ingediend. Bij een positief besluit zullen uiteraard ook andere fondsen aangeschreven worden.

De totale kosten van de uit te voeren restauratie worden geraamd op 250.000 euro. Mogelijk bijdrage van Provincie en Rijk ruim 100.000 euro, externe fondsen het restant. De restauratie
zal niet eerder van start gaan nadat gebleken is dat de totale kosten, door middel van concreet toegezegde subsidies en bijdragen, volledig zijn gedekt.

Artikel Bolswards Nieuwsblad d.d. 8 oktober 2014

FONDSVERWERVING

De Stichting is sinds de overdracht druk bezig met fondsverwerving. Intussen zijn er concrete toezeggingen gedaan door (in willekeurige volgorde), de Provinsje Fryslân, De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), het Bouwcultuurfonds Friesland, de Gravin van Bylandtstichting,
het Juckema Sideriusfonds, de Meindersma Siebingastichting, de Rabobank, de P.W. Janssens Friesche Stichting en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Met deze toezeggingen zijn we als stichtingsbestuur natuurlijk zeer ingenomen. 

MAAR: we zijn er helaas nog niet! Er ontbreekt op dit moment nog een bedrag van ruim 13.000 euro. De restauratie, die dringend noodzakelijk is, kan - zoals hierboven al aangegeven - niet eerder worden uitgevoerd dan wanneer de vereiste financiële middelen concreet gedekt zijn.

Aanvullende bericht geplaatst 23 juni 2015