2021 IJlst - Drylster Kypmantsje en Salvatorklok Mauritiuskerk

In het aprilnummer 2021 van het Drylster Kypmantsje staat een mooie bijdrage over de luidklokken van de IJlster Mauritiuskerk. De opsteller is de altijd actieve Drylster Edsko Hekman.

Wie een beetje bekend is in IJlst weet dat één van de historische luidklokken niet in de kerk hangt, maar een eind verderop in een soort plantsoentje aan de Stadslaan staat.
De geschiedenis van de Salvatorklok – waarvan de naam verwijst naar Christus als Redder van de Wereld  (Salvator Mundi) - is een enigszins treurige.

Roof tijdens WO II en gehavende terugkeer
De klok is in 1542 gegoten door de beroemde klokkengieters Geert van Wou de Jongere en Johan Tersteghe. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de Salvatorklok, samen met de klok die in 1700 door Petrus Overney voor de Mauritius is gegoten, naar Hamburg afgevoerd om daar ten behoeve van de oorlogsindustrie te worden omgesmolten.

Als door een wonder kwamen beide klokken na de oorlog terug. Zij het dat de Salvator tijdens het transport een scheur opliep. Een paar keer is geprobeerd de beschadigingen te herstellen, maar bij gebrek aan de juiste techniek steeds zonder succes.
Sinds 1970 hangt in de toren een nagietsel, vervaardigd door de firma Eijsbouts te Asten.
De kopie draagt het (oorspronkelijke) opschrift: Salvator is mijn name om de gemente toe ropen bin ick bequame mijn dienst tot mien profijt alle uren verkondige ik ui den tijt Geert van Wou ende Johan Ter Stege goten mij do men screef XVC ende XLII daarbij. Bron: G.H. van Borssum Waalkes, Friesche klokke-opschriften. Leeuwarden, 1885, p. 207.

Op de foto hieronder een detail van de bovenrand van de klok met een afbeelding van de heilige Salvator - waarmee Christus als Verlosser of Redder van de wereld wordt bedoeld.
Zo te zien is hij omringd door gelovigen die zich aan hem vastklampen en hun heil bij hem zoeken. Rechts staat in gotische letters: Salvator (Verlosser).

 
Op een van de flanken van de klok staat Sint Salvator ten voeten uit. In zijn linkerhand houdt hij de wereldbol met kruis (de rijksappel); met zijn vrij groot uitgevallen rechterhand maakt hij het zo kenmerkende zegenende gebaar.

En voor de volledigheid. Op de kleine klok die in de toren hangt staat: Petrus Overneij heeft mij gegooten tot Leeuwarden. 1700. S. P. Q. IJ. 1) Jr. Joh. Abrah. van Schurman Et Adr. Euar: Jongedijk Consules Et Ædiles Ulostani Fundi Curaverunt. A° MDCC." 2) Volgens opgave van wijlen Ds. R. Rodenburg. Bron: G.H. van Borssum Waalkes, Friesche klokke-opschriften. Leeuwarden, 1885, p. 259.

Klok restaureren?
In IJlst is het idee ontstaan om de klok te restaureren en terug te hangen. De techniek om scheuren te lassen staat tegenwoordig op een zeer hoog plan, dus het is de moeite waard deze mogelijkheid te onderzoeken. In combinatie met restauratie van de Salvator zouden beide historische klokken dan weer aan rechte houten luidassen komen te hangen – waarmee aan de historische constructie recht wordt gedaan.

Peiling
In het het Drylster Kypmantsje van april wordt de mening van de Drylsters gepeild: gescheurde klok herbestemmen, verkopen tegen bronswaarde, herplaatsen binnen IJlst, op haar huidige plek laten staan of restaureren en weer in de toren terughangen?
In het laatste geval zouden de grote en de kleine klok weer herenigd zijn. Als het goed is komen de conclusies in het Kypmantsje van mei te staan.

Omdat de toren in bezit is van onze stichting, zijn wij uiteraard in de plannen gekend.
Mocht de voorkeur uitgaan naar restauratie en herplaatsing van de klok, dan zijn wij als bestuur van harte bereid om mee te werken aan de realisering hiervan.

Klik op Drylster Kypmantsje april 2021.pdf om het artikel te lezen.

Bijdrage geplaatst op 27 mei 2021